มัสยิดรายอ สายบุรี
มัสยิดรายา หรือมัสยิดเก่าตั้งอยู่ถนนลูกเสือ ติดเขาสลินดงบายู ในเนื้อที่ 2 ใน 3 งาน 48 วา สร้างเมื่อปี 2428โดยสถาปนิกชาวชวา และชาวท้องถิ่น ใช้เวลาสร้าง 1 ปี ซึ่งเป็นมัสยิดหลัง-แรกของเมืองสายบุรี ลักษณะตัวอาคารมัสยิด เป็นสี่เหลี่ยมหลังคามี 3 ช่วง ช่วงที่ 1,2 หลังคาทรงปันหยา(ลีมะ) ปูด้วยกระเบื้องเล็ก ช่วงที่ 3 เป็นส่วนที่จะต่อเติมจากช่วงที่ 1 จะมีโดมเล็ก ๆ ยอดบนสุดจะเป็นแก้วกลม และด้านขวาจะเป็นระเบียง หลังคากระเบื้องดินเผา ผนังฉาบปูนเปลือกหอย (อยู่ในความดูแลของเทศบาลตำบลตะลุบัน)
มัสยิดรายอ หรือ มัสยิดรายา ตั้งอยู่ที่ถนนบวรวิถี กลางเมืองสายบุรี ในเขตเทศบาลตะลุบัน อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี อยู่บริเวณเชิงภูเขา “สารีดงบายู” (หรือซาลินดงบายู) ด้านทิศใต้ ซึ่งทางด้านทิศเหนือมีภูเขาเป็นฉากหลัง โดยภูเขาสารีดดงบายูนั้นถือเสมือนเป็นหัวใจเมืองสายบุรี มีเรื่องเล่าว่าบริเวณเชิงเขาที่ตั้งมัสยิดโบราณประจำเมืองสายบุรีแห่งนี้ เดิมมีต้นไม้ใหญ่อยู่ต้นหนึ่ง มีขนาดใหญ่มากอายุหลายร้อยปี เวลา พระอาทิตย์ขึ้นจะทอดเงาดำทะมึนยาวไปตามแนวภูเขา พอตอนบ่ายก็จะทอดเงาลำต้นยาวไปหลายร้อยเมตร จึงเป็นที่เล่าลือความมหัศจรรย์ของต้นไม้ต้นนี้ คนทั่วไปเรียกภูเขาลูกนี้ว่า “สารีดงบายู” (สารี มาจากคำว่า สุริยะ ส่วนคำว่า ดง แปลว่าบังเงา) กล่าวกันว่าได้กลายเป็นชื่อของรายาเมืองสายบุรี และนามสกุล “สุริยะสุนทร” หรือสกุลเจ้าเมืองสายบุรีก็ที่มาจากคำนี้
