งดละหมาดวันศุกร์ เกิน 3 ครั้งได้ คำชี้ขาด สำนักจุฬาราชมนตรี

งดละหมาดวันศุกร์ เกิน 3 ครั้งได้ คำชี้ขาด สำนักจุฬาราชมนตรี

• สำนักจุฬาราชมนตรี แถลงการณ์ ขอมุสลิมเคร่งครัด เชื้อไวรัสโคโรน่า 2019
• จุฬาราชมนตรี ประกาศป้องกันโควิด 2019 (ฉ.2/2563)
• ประกาศจุฬาราชมนตรี งดละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิด (ฉ.3/2563)

ประกาศจุฬาราชมนตรี เรื่อง ขอชี้แจงเรื่องการขาดละหมาดวันศุกร์ (ญุมอะฮ์) เกินกว่า 3 ครั้ง

ตามที่ได้มีประกาศจุฬาราชมนตรีให้ชาวไทยมุสลิมทั่วราชอาณาจักรงดการละหมาดญะมาอะห์และการละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิดและหรือสถานที่ซึ่งมีการจัดละหมาดทั้งสองในชุมชน โดยให้ละหมาดที่บ้านและละหมาดดุฮ์ริ 4 รอกาอัต แทนการละหมาดวันศุกร์นั้น ทั้งนี้ นับตั้งแต่การออกคำประกาศเป็นต้นมาจนกว่า สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) จะเข้าสู่สภาวะอันเป็นปกติหรือมีคำประกาศเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่น ความเป็นที่ทราบโดยทั่วกันแล้วนั้น

บัดนี้มีพี่น้องมุสลิมไทยบางส่วนเกิดความกังวลเกี่ยวกับกรณีการขาดละหมาดวันศุกร์ติดต่อกัน 3 ครั้ง เกรงว่าจะตกเป็นผู้ประพฤติบาปใหญ่และถูกบันทึกว่าเป็นชนผู้กลับกลอก (มุนาฟิก) ตามที่มีตัวบทหลักฐานทางศาสนาระบุไว้ สำนักจุฬาราชมนตรีจึงขอชี้แจงให้เป็นที่ทราบโดยทั่วกัน ดังนี้

1. การละหมาดวันศุกร์ในภาวะปกติ เป็นศาสนกิจจำเป็น (ฟัรฎูอัยน์) สำหรับบุคคลที่เข้าเกณฑ์บังคับตามบัญญัติของศาสนา (มุกัลลัฟ) ซึ่งมิใช่กลุ่มบุคคลที่มีอุปสรรคและความขัดข้อง (อัศหาบุล อะอฺซารฺ) อันเป็นเหตุให้ได้รับการยกเว้นหรืออนุโลมไม่ต้องละหมาดวันศุกร์

(กิตาบอัล-มัจญ์มูอฺ ชัรฺหุลมุฮัซซับ; อัน-นะวาวีย์ 4/317, หาชิยะห์ อัชชัยค์ อิบรอฮีม อัล-บัยญูรีย์ 1/406)

2. การละหมาดญะมาอะห์และการละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิดในภาวะไม่ปกติ ซึ่งมีอุปสรรคและความขัดข้อง (อัล-อะอฺซารฺ) เกิดขึ้นในหมู่สัปปุรุษ เช่น ความหวาดกลัวหรือความเจ็บป่วย เป็นต้น  ย่อมเป็นเหตุให้งดการละหมาดญะมาอะห์และการละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิดได้ นักปราชญ์ในมัซฮับอัชชาฟิอีย์ ระบุว่า :

 " ... كُلُّ ﻋُﺬْرٍ سَقَطَتْ بِهِ الْجَمَاعَةُ فِيْ غَيْرِ الْجُمُعَةِ سَقَطَتْ بِهِ اْلجُمُعَةُ"

“ทุกอุปสรรคความขัดข้องที่การละหมาดญะมาอะห์ (ในกรณีอื่นจากการละหมาดวันศุกร์) ตกไปด้วยข้ออุปสรรคขัดข้องนั้น การละหมาดวันศุกร์ย่อมตกไปด้วยข้ออุปสรรคขัดข้องนั้น”

(กิตาบ อัล-มัจญ์มูอฺ; อัน-นะวาวีย์ 4/323)

เป็นที่ทราบกันว่า ปัจจุบันสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ได้ลุกลามไปทั่วประเทศแล้ว สถานการณ์มีความรุนแรงมากขึ้นตามลำดับ ด้วยจำนวนผู้ติดเชื้อที่เพิ่มขึ้นและมีผู้เสียชีวิตจำนวนมิใช่น้อย นักปราชญ์ในกลุ่มประเทศมุสลิมต่างก็มีคำวินิจฉัย (ฟัตวา) สอดคล้องกันว่า ให้มุสลิมกักตัวอยู่ในเคหะสถานและงดการละหมาดญะมาอะห์และละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิด ในยามนี้จึงไม่มีข้ออุปสรรคขัดข้องใด ๆ ตามบัญญัติของศาสนาที่ชัดเจน และส่งผลกระทบรุนแรงต่อชีวิตของผู้คนมากไปกว่าสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)

จึงขอให้พี่น้องมุสลิมในประเทศไทยมีความเคร่งครัดในการปฏิบัติตามคำประกาศจุฬาราชมนตรี และปฏิบัติตามมาตรการต่าง ๆ ที่ออกประกาศโดยหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องด้วยความเคร่งครัดและพร้อมเพรียงกัน

3. กรณีการขาดละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิดติดต่อกัน 3 ครั้งนั้น มีตัวบทหลักฐาน ระบุไว้ดังนี้

3.1 "مَنْ تَرَكَ ثَلاَثَ جُمَعٍ تَهَاوُنًا بِهَا طَبَعَ الله عَلَى قَلْبِه"

ความว่า : “ผู้ใดละทิ้ง 3 (การละหมาด) วันศุกร์อันเนื่องจากการดูแคลน (อิฮานะห์) ต่อการละหมาดวันศุกร์ เอกองค์อัลลอฮฺทรงผนึกเหนือหัวใจของผู้นั้นแล้ว”

(บันทึกโดย อะห์มัด ๓/๔๒๔, อบูดาวูด ๑/๑๐๕๒, อัตติรฺมิซีย์ ๒/๕๐๐, อิบนุ มาญะห์ ๑/๑๑๒๕, อัล-หากิม ๑/๒๘๐ จากท่านอบี อัล-ญะอฺด์ (ร.ฎ.) เป็นหะดีษหะซัน เศาะหฮีห์)

พระวจนะบทนี้ระบุถึง เหตุแห่งการละทิ้งละหมาดวันศุกร์ 3 ครั้ง เนื่องจากการดูแคลน (อิฮานะห์) และการไม่ตระหนักถึงความสำคัญของการละหมาดวันศุกร์ซึ่งส่งผลให้หัวใจถูกปิดผนึก การประกาศให้งดการละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิด ซึ่งอาจจะมากเกินกว่า 3 ครั้ง เป็นผลมาจากเกิดอุปสรรคข้อขัดข้อง (อุซร์) ที่ศาสนามีบัญญัติอนุโลม หรือยกเว้นไว้ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น มิได้เกิดจากการดูแคลนและการกระทำที่เบาความต่อสถานะอันสูงส่งและความประเสริฐของการละหมาดวันศุกร์ การงดละหมาดวันศุกร์ซึ่งอาจจะมีมากกว่า 3 ครั้งในสถานการณ์ขั้นรุนแรงของการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) จึงเป็นสิ่งที่สามารถกระทำได้และไม่มีโทษตามที่พระวจนะบทนี้ระบุไว้

3.2 "مَنْ تَرَكَ الْجُمُعَةَ ثَلاَثًا مِنْ غَيْرِ ﻋُﺬرٍ فَهُوَ مُنَافِقٌ"

ความว่า : “ผู้ใดละทิ้งการละหมาดวันศุกร์ 3 ครั้งอันเนื่องมาจากไม่มีอุปสรรคข้อขัดข้องใด ๆ ผู้นั้นก็คือผู้ที่กลับกลอก”

(คัดสายรายงานโดย อิบนุคุซัยมะห์ 3/1857, อิบนุ หิบบาน 1/258 จากท่านอบี อัล-ญะอฺด์ (ร.ฎ.) มีสายรายงานหะซัน เศาะฮีห์)

พระวจนะบทนี้ระบุชัดเจนว่า บุคคลจะเป็นผู้กลับกลอก (มุนาฟิก อะมะลีย์) ด้วยการละทิ้งการละหมาดวันศุกร์โดยไม่มีอุปสรรคขัดข้องมารองรับ แต่ในกรณีสถานการณ์ปัจจุบันมีอุปสรรคขัดข้องที่จำต้องงดการละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิด จึงไม่เข้าข่ายอยู่ภายใต้ความของพระวจนะบทนี้

3.3 "مَنْ تَرَكَ الْجُمُعَةَ مِنْ غَيْرِ ضَرُوْرَةٍ طَبَعَ اللهُ عَلَى قَلْبِهِ وَجَعَلَ قَلْبَهُ قَلْبَ مُنَافِقٍ" وفي رواية "كُتِبَ مِنَ اْلمنُاَفِقِيْنَ"

ความว่า: “ผู้ใดละทิ้งการละหมาดวันศุกร์ 3 ครั้งโดยไม่มีความจำเป็น (ในขั้นอุกฤษฏ์) เอกองค์อัลลอฮฺทรงปิดผนึกเหนือหัวใจของผู้นั้นแล้ว และทรงบันดาลให้หัวใจของ
ผู้นั้นเป็นหัวใจของผู้กลับกลอก” และในกระแสรายงานหนึ่งระบุว่า “ผู้นั้นได้ถูกบันทึกว่าเป็นส่วนหนึ่งจากบรรดาผู้กลับกลอก”

(บันทึกโดยอะห์มัดด้วยสายรายงานที่หะซัน, อิบนุมาญะห์ ด้วยสายรายงานญัยญิด, อัล-หากิม 1/292 เป็นหะดีษหะซัน เศาะฮีห์, ดู อัซ-ซะวาญิรฺ  อะนิกติรอฟิลกะบาอิรฺ : อิบนุหะญัร อัล-ฮัยตะมีย์ 1/285)

พระวจนะบทนี้ระบุชัดว่า ผู้ที่เอกองค์อัลลอฮฺจะทรงปิดผนึกหัวใจและบันดาลให้หัวใจของผู้นั้นเป็นหัวใจของผู้กลับกลอก ตลอดจนผู้นั้นถูกบันทึกอยู่ในกลุ่มชนผู้กลับกลอกเมื่อบุคคลนั้นมีเจตนาละทิ้งการละหมาด 3 ครั้งติดต่อกัน (ดู ฟัยฎุลเกาะดีรฺ; อัล-มุนาวีย์ 6/103 คำอธิบายหะดีษเลขที่ 8590)

โดยไม่มีความจำเป็นในขั้นอุกฤษฏ์ (เฎาะรูเราะฮฺ) แต่ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 0192(COVID-19) ขณะนี้เข้าขั้นวิกฤติแล้ว การงดละหมาดญะมาอะห์และละหมาดวันศุกร์ที่มัสยิดกลายเป็นความจำเป็นอย่างยิ่งยวด เพื่อมิให้เกิดการรวมตัวกันของสัปปุรุษ และการกักตัวอยู่บ้านในยามนี้เป็นมาตรการหนึ่งในการลดการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)

สำนักจุฬาราชมนตรีจึงขอชี้แจงให้พี่น้องมุสลิมไทยทั่วประเทศได้รับทราบและเกิดความวางใจโดยทั่วกันว่า

ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ซึ่งยังคงวิกฤติอยู่ในขณะนี้มีความจำเป็นที่จำต้องคงคำประกาศงดการละหมาดญะมาอะห์และการละหมาดวันศุกร์ เอาไว้ดังเดิม และได้โปรดวางใจพร้อมมีความเข้าใจอย่างถูกต้องว่า การขาดละหมาดวันศุกร์ 3 ครั้งหรือมากกว่าในสถานการณ์อันเป็นภัยบะลาอ์นี้ไม่มีผลทำให้เกิดโทษและบาปใด ๆ ตามหลักบัญญัติของศาสนา และขอให้เคร่งครัดตามคำประกาศที่รับทราบ โดยทำการละหมาดที่บ้านทั้งละหมาดฟัรฎูและสุนัต และร่วมขอดุอาอ์จากเอกองค์อัลลอฮ์ได้ทรงบันดาลให้ภัยบะลาอ์นี้สิ้นสุดลงในเร็ววัน เพื่อที่เราทั้งหลายจะได้ประกอบ
คุณงามความดีในเดือนรอมฎอนที่จะมาถึงด้วยความปลอดภัย

จึงประกาศให้ทราบโดยทั่วกัน

ประกาศ ณ วันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2563

นายอาศิส พิทักษ์คุมพล จุฬาราชมนตรี