ฮาลาลกับ Soft Power ไทย: จากครัวชุมชนสู่เวทีโลก

ฮาลาลกับ Soft Power ไทย: จากครัวชุมชนสู่เวทีโลก

เรียบเรียงโดย ดร.บัญญัติ ทิพย์หมัด นายกสมาคมสื่อมุสลิมไทย

ฮาลาลในโลกยุคใหม่ไม่ได้เป็นเพียง “ตรารับรอง” เพื่อให้บริโภคได้ตามหลักศาสนาเท่านั้น แต่กำลังกลายเป็น “ระบบความเชื่อ + มาตรฐาน + เรื่องเล่า” ที่เชื่อมเศรษฐกิจกับวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน กล่าวอีกแบบ ฮาลาลคือโครงสร้างของความไว้ใจ (trust) ที่ทำให้ผู้บริโภคเลือกซื้อ เลือกเดินทาง และเลือกเชื่อมสัมพันธ์ทางการค้าระหว่างประเทศได้ โดยเฉพาะเมื่อโลกให้ค่าน้ำหนักกับความปลอดภัย ความโปร่งใส และจริยธรรมมากขึ้น

ตัวเลข “ตลาด–การส่งออก” ฮาลาลปัจจุบัน

ในมุมภาพรวมอุตสาหกรรม รายงาน State of the Global Islamic Economy (SGIE) ระบุว่า “Halal Food” มีมูลค่าประมาณ US$1.43 trillion ในปี 2023 และคาดว่าจะขึ้นสู่ US$1.94 trillion ในปี 2028 นี่สะท้อนว่าฮาลาลกำลังเป็นเมกะเทรนด์ (ไม่ใช่นิชมาร์เก็ต) และเชื่อมต่อไปยังการท่องเที่ยว การเงิน แฟชั่น และสื่อ

ถ้าดู “การส่งออกสินค้าไปยังประเทศมุสลิม” (ตลาด OIC) ข้อมูลเชิงอ้างอิงด้านการค้าในสายฮาลาลชี้ว่า 5 ประเทศผู้ส่งออกหลักไป OIC ได้แก่

1. จีน: US$32.5B

2. อินเดีย: US$28.9B

3. บราซิล: US$26.9B

4. รัสเซีย: US$20.6B

5. สหรัฐฯ: US$20.2B

ในขณะเดียวกัน ยังมีการสรุปอีกชุดข้อมูลที่สะท้อน “ประเทศตะวันตกในห่วงโซ่ฮาลาล” โดยระบุว่า อินเดียและสหรัฐฯ ส่งออกไป OIC ราว US$31B และ US$19B ตามด้วย ฝรั่งเศส (US$14.4B) เยอรมนี (US$10.65B) และสหราชอาณาจักร (US$4.39B) (ตัวเลขต่างชุดอาจใช้กรอบนิยาม/หมวดสินค้า/ปีอ้างอิงไม่เหมือนกัน แต่ช่วยเห็นภาพว่า “ผู้เล่นหลัก” ไม่ได้จำกัดเฉพาะประเทศมุสลิม)

ไทยอยู่ตรงไหนในเกมนี้?

ไทยมีฐานการผลิตอาหารแข็งแรง และเริ่มขยับฮาลาลในฐานะเศรษฐกิจใหม่ โดยมีข้อมูลที่น่าสนใจว่า มูลค่าส่งออกฮาลาลของไทยราว US$8.85B และคิดเป็นสัดส่วนประมาณ 1.6% ของตลาด “ฮาลาลโปรดักต์” ที่ยกเป็นฐานเปรียบเทียบ ในโครงสร้างส่งออกฮาลาลของไทย อาหารเป็นสัดส่วนใหญ่ (ราว 67% หรือ ~US$6B) รองลงมาคือ เคมีภัณฑ์ (~20% หรือ ~US$1.75B) และในอีกชุดข้อมูลจากเอกสาร DITP ระบุว่า “มูลค่าส่งออกอาหารฮาลาลของไทยปี 2022” อยู่ราว US$5,927M

ตรงนี้เองคือ “ช่องว่างเชิง Soft Power” ของไทย: หากไทยเล่าเรื่องฮาลาลให้เป็น “วัฒนธรรมอาหาร–ความพิถีพิถัน–ความสะอาด–ความน่าเชื่อถือ” พร้อมยกระดับระบบมาตรฐาน จะเปลี่ยนจากการเป็นผู้ขายสินค้า ไปสู่ผู้ขาย “ความเชื่อมั่นของระบบ” ซึ่งเป็นทุนทางวัฒนธรรมที่ตีเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจได้จริง

องค์กรขับเคลื่อนฮาลาลของไทย (รัฐ + องค์กรศาสนา)

ฝั่งองค์กรศาสนา/ระบบการรับรอง แกนสำคัญคือ สำนักงานคณะกรรมการกลางอิสลามแห่งประเทศไทย (CICOT) และระบบ “Find Thai Halal / ตรวจสอบการรับรอง” ที่ทำให้ผู้บริโภคและคู่ค้าตรวจสอบได้ โดยมีหน่วยงานด้านมาตรฐานอย่าง Halal Standard Institute of Thailand ที่ทำหน้าที่ด้านมาตรฐาน/องค์ความรู้และการพัฒนาแนวปฏิบัติ รวมถึง “ฝ่ายกิจการฮาลาล” ที่เป็นส่วนงานสำคัญในกระบวนการรับรองและการกำกับดูแล

ฝั่งรัฐ/นโยบายเศรษฐกิจ มีบทบาทของหน่วยงานอย่าง สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม (OIE) ที่ผลักแนวคิด Halal Economy และแผนพัฒนาระบบนิเวศ (เช่น การยกระดับมาตรฐาน โครงสร้างพื้นฐาน และแนวคิด Halal Industrial Park)

โมเดลงานอีเวนต์ Soft Power ของ “มุสลิมไทยโพสต์” (แนวทางจัดให้ทรงพลัง)

ถ้าจะทำให้ “ฮาลาลเป็นซอฟต์พาวเวอร์” ผ่านอีเวนต์ แก่นไม่ใช่การขายบูท แต่คือการออกแบบ “ประสบการณ์ความไว้ใจ” แนะนำโครง 3 ชั้นที่ทำได้จริง

1. Halal Story Pavilion: นิทรรศการเล่าเรื่องชุมชน–ครัว–การคัดเลือกวัตถุดิบ–การกำกับมาตรฐาน (ทำให้คนอินก่อนซื้อ)

2. Halal Business Matching + Export Clinic: จับคู่ผู้ซื้อ–ผู้ขาย + คลินิกเอกสารมาตรฐาน/โลจิสติกส์/การตลาดสู่ OIC

3. Halal Culture Show & Chef Table: เชฟ/นักเล่าเรื่อง/เมนูท้องถิ่นฮาลาลไทย เพื่อยกระดับจาก “อาหารอร่อย” เป็น “อาหารที่มีอัตลักษณ์”

บทบาทของมุสลิมไทยโพสต์จึงไม่ใช่แค่สื่อ แต่เป็น “ตัวกลางสร้างความหมาย” ให้ฮาลาลไทย—ทำให้เวทีอีเวนต์กลายเป็นเครื่องมือทางวัฒนธรรมที่พาเศรษฐกิจเดินหน้า

เอกสารอ้างอิง

• DinarStandard. (2025, July 7). SGIE Report 2024/25 (State of the Global Islamic Economy).
• The Nation Thailand. (2025, November 13). Thailand’s halal exports reach US$8 billion, unlocking new business potential.
• Logisym Magazine. (2025, November 16). International Halal Trade: structure, trends and emerging requirements.
• Salaam Gateway. (2023, November 3). How can the halal economy weigh in on the Gaza conflict?
• The Central Islamic Council of Thailand (CICOT). (n.d.). Find Thai Halal / Halal certification information.
• Halal Standard Institute of Thailand. (n.d.). About us.
• Department of International Trade Promotion (DITP). (2023). Thailand’s Halal Products (PDF).

บทความที่น่าสนใจ

• ฮาลาลกับ Soft Power ไทย: จากครัวชุมชนสู่เวทีโลก
• อาหารฮาลาลกับสุขภาพ ความสัมพันธ์ที่ถูกประกอบสร้างอย่างเหลือเชื่อ
• ทำความเข้าใจกับ เซคิวลาริสม์ ระบบความคิด แยกรัฐกับศาสนา
• ตัวแปรที่ขับเคลื่อนตลาดอาหารฮาลาล ที่น่าสนใจ!
• วาทกรรมอาหารฮาลาล: อาหารคุณภาพ ปลอดภัย ใครๆ ก็ทานได้
• Halal food is Soft Culture ฮาลาลคือวัฒนธรรมละมุน
• แบบอย่าง นำร่องที่ดินวากัฟ จุฬาราชมนตรีมอบให้มัสยิดในสุราษฎร์ฯ
• วาทกรรมอาหารฮาลาล การสื่อสารอัตลักษณ์ของมุสลิมไทย
• เรื่องน่ารู้ อัตลักษณ์อาหารฮาลาล มิติศาสนา มิติวัฒนธรรม และมิติสังคม
• วาทกรรมอาหารฮาลาล: ความภูมิใจในอัตลักษณ์ความศรัทธาของมุสลิมไทย
• อาหารฮาลาล คืออะไร อธิบายความหมายอย่างง่ายๆ พร้อมยกตัวอย่างอาหารที่ฮาลาลและไม่ฮาลาล
• 10 ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับอาหารฮาลาล คำตอบง่ายๆ ที่เข้าถึงและกระจ่างชัด ทำไม?